Сочинения. Том 4 - Гален Клавдий

9.4.1. Προσθῶµεν οὖν ἔτι καὶ ἄλλο τῶν ὑφ’ ῾Ιπποκράτους γεγραµµένων παραδείγµατος ἕνεκα τοῦ διακρίνειν ἐν τοῖς παραβαλλοµένοις καθ’ ὅσον ὅµοιόν ἐστι καὶ <καθ’> ὅσον ἀνόµοιον.

9.4.2. ἔστι δ’ ἡ λέξις ἐκ τοῦ Περὶ ἄρθρων συγγράµµατος ὧδέ πως ἔχουσα· “γιγνώσκειν δ’ εἰ ἐκπέπτωκεν ὁ βραχίων τοισίδε χρὴ τοῖσι σηµείοισι· τοῦτο µέν, ἐπειδὴ δίκαιον ἔχουσι τὸ σῶµα οἱ ἄνθρωποι καὶ τὰς χεῖρας καὶ τὰ σκέλη, παραδείγµατι χρὴ χρῆσθαι τῷ ὑγιεῖ πρὸς τὸ µὴ ὑγιὲς µὴ τἀλλότρια ἄρθρα καθορῶντα, ἄλλοι γὰρ µᾶλλον ἄλλων ἔξαρθροι πεφύκασιν, ἀλλὰ τὰ αὐτοῦ τοῦ κάµνοντος, ἢν ἀνόµοιον τὸ ὑγιὲς τῷ κάµνοντι.

9.4.3. καὶ τοῦτο εἴρηται µὲν ὀρθῶς, παραξύνεσιν δ’ ἔχει πάνυ πολλήν· διὰ τὰ τοιαῦτα καὶ οὐκ ἀρκέει µοῦνον λόγῳ εἰδέναι τὴν τέχνην ταύτην ἀλλὰ καὶ ὁµιλίῃ ὁµιλέειν.

9.4.4. πολλοὶ γὰρ ὑπὸ ὀδύνης ἢ καὶ ὑπὸ ἀλλοίης προφάσιος οὐκ ἐξεστεώτων αὐτοῖσι τῶν ἄρθρων ὅµως οὐ δύνανται εἰς τὰ ὅµοια σχήµατα καθιστάνειν ἐς οἷάπερ τὸ ὑγιεινὸν σῶµα σχηµατίζεται.

9.4.5. προξυνιέναι οὖν καὶ ἐννοεῖν καὶ τὸ τοιόνδε σχῆµα χρή. ἀτὰρ καὶ ἐν τῇ µασχάλῃ ἡ κεφαλὴ τοῦ βραχίονος φαίνεται ἐγκειµένη πολλῷ µᾶλλον τοῦ ἐκπεπτωκότος ἢ τοῦ ὑγιέος.

9.4.6. τοῦτο δ’ ἄνωθεν κατὰ τὴν ἐπωµίδα κοῖλον φαίνεται τὸ χωρίον καὶ τὸ τοῦ ἀκρωµίου ὀστέον ἐξέχον φαίνεται, ἅτε ὑποδεδυκότος ἤδη τοῦ ἄρθρου ἐς τὸ κάτω τοῦ χωρίου.

9.4.7. παραξύνεσιν µὴν κἀν τούτῳ ἔχει τινά, ἀλλ’ ὕστερον περὶ αὐτοῦ γραφήσεται, ἄξιον γὰρ γραφῆς ἐστι.

9.4.8. τούτου δὲ τοῦ ἐκπεπτωκότος ὁ ἀγκὼν φαίνεται ἀφεστεὼς µᾶλλον ἀπὸ τῶν πλευρέων ἢ [ἀπὸ] τοῦ ἑτέρου. εἰ µέντοι τις προσαναγκάζοι, προσάγεται µέν, ἐπιπόνως δέ.

9.4.9. τοῦτο δ’ ἄνω[θεν] τὴν χεῖρα ἆραι εὐθεῖαν παρὰ τὸ οὖς ἐκτεταµένου τοῦ ἀγκῶνος οὐ µάλα δύνα[ν]ται ὥσπερ τὴν ὑγιέα οὐδὲ παράγειν ἔνθα καὶ ἔνθα ὁµοίως.”

9.4.10. Aὕτη µὲν ἡ τοῦ ῾Ιπποκράτους ῥῆσις <ἡ> αὐτὴ τῇ κατὰ τὸ Προγνωστικόν. ὡς γὰρ ἐκεῖ τὸ πρόσωπον ἡµᾶς τοῦ νοσοῦντος ἐκέλευσε σκοπεῖσθαι πότερον ὅµοιόν ἐστιν ἢ ἀνόµοιον <τῷ> τῶν ὑγιαινόντων, µάλιστα δ’ εἰ αὐτὸ ἑαυτῷ, οὕτως νῦν τὸ ἐκπεπτωκὸς ἄρθρον τῷ ὑγιεῖ παραβάλλει τὴν παραβολὴν ποιούµενος ἐπ’ αὐτοῦ τοῦ πεπονθότος ἀνθρώπου· ἀπάτη γὰρ ἣν παραξύνεσιν ὠνόµασε γίγνεται πολλάκις, ἐὰν τοῖς ἀλλοτρίοις ἄρθροις παραβάλλῃς αὐτό.

9.4.11. καὶ µέντοι καὶ ὡς ἐκ τῶν κατὰ µέρος εἰ ὅµοιόν ἐστι τῷ κατὰ φύσιν ἔχοντι τό γε πεπονθός, ἔνεστι διαγνῶναι, καθάπερ ἐν τῷ Προγνωστικῷ διῆλθεν, οὕτως κἀνταῦθα τὰ µὲν ἄλλα γράψας καλῶς, ἐν ᾧ δ’ ἄν τις σφαλείη διὰ τὴν πρὸς τὸ ἐξηρθρηκὸς ὁµοιότητα, τοῦτ’ ἐπισηµηνάµενος ὡς παραξύνεσιν ἔχον καὶ αὐτό.

9.4.12. ταπεινὴ γὰρ ἡ ἐπωµὶς οὐ µόνον ἐπὶ τῶν ἐξηρθρηκότων ἐστὶν ἀλλὰ κἀπὶτῶν ἀπόσπασµα κατὰ τὸ ἀκρώµιον ἐχόντων, ὥστε συγχεῖσθαι κατὰ τοῦτο τὴν διάγνωσιν τῶν ἐξαρθρηµάτων εἰς κοινὸν σηµεῖον ἀφικνουµένην τοῖς ἀπεσπασµένον ἔχουσι τὸ ἀκρώµιον.

9.4.13. ἀλλὰ κἀνταῦθα πάλιν, ὅπερ καθόλου διὰ τοῦ Kκατ’ ἰητρεῖον ἀπεφήνατο, τοῦτο νῦν ἐφ’ ἑνὸς εἴδους ἐποίησεν ἐπιδείξας οὐ µόνον ᾗ ὅµοια τὰ σηµεῖα τῶν δύο παθῶν ἐστιν ἀλλὰ καὶ ᾗ ἀνόµοια.

9.4.14. κοίλη µὲν οὖν ἡ ἐπωµὶς ἐπ’ ἀµφοῖν φαίνεται, τῶν δὲ ἄλλων συµπτωµάτων ὧν τὸν κατάλογον ἔγραψεν ἐπὶ τῶν ἐξηρθρηκότων ὤµων, οὐδὲν συµβαίνει κατὰ τὰ τῶν ἀκρωµίων ἀποσπάσµατα, περὶ ὧν κατὰ τὴν προγεγραµµένην ῥῆσιν οὕτως εἶπε·

9.4.15. “τούτου δὲ τοῦ ἐκπεπτωκότος ὁ ἀγκὼν φαίνεται ἀφεστεὼς µᾶλλον ἀπὸ τῶν πλευρῶν ἢ τοῦ ἑτέρου. εἰ µέντοι τις προσαναγκάζοι, προσάγεται µέν, ἐπιπόνως δέ.

9.4.16. τοῦτο δέ, ἄνω ἀεῖραι τὴν χεῖρα ἰθεῖαν παρὰ τὸ οὖς ἐκτεταµένου τοῦ ἀγκῶνος οὐ µάλα δύναται ὥσπερ τὴν ὑγιέα οὐδὲ παράγειν ἔνθα καὶ ἔνθα ὁµοίως.”

9.4.17. ταῦτα µὲν ἐπὶ τῶν ἐξηρθρηκότων φαίνεται γιγνόµενα µηδὲν τοιοῦτον πασχόντων οἷς ἀπέσπασται τὸ ἀκρώµιον· µόνον γὰρ αὐτοῖς κοινόν ἐστι τὸ τὴν ἐπωµίδα φαίνεσθαι κοίλην.

9.4.18. ἔστι δὲ καὶ κατὰ τοῦτο τὸ κοινὸν οὐ µόνον ὁµοιότης ἀλλὰ καὶ ἀνοµοιότης. φαίνεται γὰρ ὁ τόπος ὢν ταπεινότερος, οὐ µὴν καὶ γεγονώς γε κατὰ ἀλήθειαν ἑαυτοῦ ταπεινότερος, ὡς ἐπὶ τῶν ἐξηρθρηκότων ὤµων.

9.4.19. ἐπ’ ἐκείνων µὲν γὰρ τῆς κεφαλῆς τοῦ βραχίονος εἰς τὴν µασχάλην καταπεσούσης ὁ πρότερον ὑπάρχων ὄγκος ἐν τῷ κατὰ τὴν ἐπωµίδα τόπῳ κατ’ ἀλήθειαν ἀπόλωλεν, ἐν δὲ τοῖς ἀποσπάσµασιν οὗτος µὲν ὁ αὐτὸς διαµένει, µεταστάντος δ’ εἰς ὕψος τοῦ ἀκρωµίου φαντασία ψευδὴς γίγνεται τῆς τοῦ τόπου ταπεινώσεως.

9.4.20. Ἴσως οὖν ἄµεινόν ἐστι καὶ µίαν ἄλλην ἔτι παραγράψαι ῥῆσιν ἐκ τοῦ Περὶ ἄρθρων ἐν ᾗ καθ’ ἓν πάθος ἐπιδείκνυσιν ὁ ῾Ιπποκράτης ὁµοιότητά τε καὶ ἀνοµοιότητα σφάλλουσαν τοὺς πολλοὺς τῶν ἰατρῶν.

9.4.21. ὅταν τις ἐξαρθρήσῃ σπόνδυλος εἰς τὸ πρόσω, ταπεινὸν κατὰ τοῦτο γίγνεταιτὸ χωρίον τῆς ῥάχεως.

9.4.22. ἐνίοτε δὲ περιθραυσθεισῶν τῶν κατὰ τοὺς σπονδύλους ὀπισθίων ἀποφύσεων, ἐξ ὧν ἡ τῆς ῥάχεως ἄκανθα γεννᾶται, κοῖλος καὶ ταπεινὸς ὁ τόπος φαίνεται, καθάπερ ἐπὶ τῶν ἐξηρθρηκότων εἰς τὸ πρόσω τῶν σπονδύλων.

9.4.23. ἔστι δὲ τοῦτο µὲν τὸ πάθος εὐιατότατον, ὀλεθριώτατον δὲ τὸ ἕτερον. ἀγνοοῦντας δὲ τῶν ἰατρῶν ἐνίους τὴν διαφορὰν αὐτῶν ὁ ῾Ιπποκράτης φησὶν οἴεσθαι τεθεραπευκέναι ῥᾳδίως τὴν εἰς τὰ πρόσω τῶν σπονδύλων µετάστασιν.

9.4.24. ὀνοµάζει δὲ τὴν εἰς τὸ πρόσω ταύτην οὐ µόνον οὕτως, ἀλλὰ καὶ ἔσω, καλῶν ἔσω µὲν δηλονότι τὸ βάθος τοῦ σώµατος, ἔξω δὲ τὸ ἐπιπολῆς ὄπισθέν τε καὶ πρόσθεν.

9.4.25. ἔστι δ’ ἡ ῥῆσις αὐτοῦ καθ’ ἣν γέγραπται ταῦτα αὕτη· “ἐκ δὲ τοῦ ὄπισθεν οὐ ῥηΐδιον τοιαύτην ἔξαλσιν γενέσθαι εἰς τὸ εἴσω, εἰ µὴ ὑπέρβαρύ τι ἄχθος ἐµπέσοι· τῶν τε γὰρ ὀστέων τῶν ἐκπεφυκότων ἔξωθεν ἕκαστον τοιοῦτόν ἐστιν ὥστε πρόσθεν ἂν αὐτὸ καταγείη πρὶν ἢ µεγάλην ῥοπὴν εἴσω ποιῆσαι τούς τε ξυνδέσµους βιησάµενον καὶ τὰ ἄρθρα τὰ ἐνηλλαγµένα, ὅ τε αὖ νωτιαῖος πονοίη ἂν εἰ ἐξ ὀλίγου χωρίου τὴν περικαµπὴν ἔχοι τοιαύτην ἔξαλσιν ἐξαλλοµένου σπονδύλου, ὅ τε ἐκπηδήσας σπόνδυλος πιέζοι ἂν τὸν νωτιαῖον, εἰ µὴ καὶ ἀπορρήξειε, πιεχθεὶς δ’ ἂν καὶ ἀπολελαµµένος πολλῶν καὶ µεγάλων καὶ ἐπικαίρων ἀπονάρκωσιν ποιήσειεν, ὥστ’ οὐκ ἂν µέλ[λ]οι τῷ ἰατρῷ ὅπως χρὴ τὸν σπόνδυλον κατορθῶσαι πολλῶν καὶ βιαίων ἄλλων κακῶν παρεόντων.

9.4.26. ὥστε δὴ οὐδ’ ἐµβαλεῖν οἷόν τε οὔτε κατασείσει[ν] οὔτ’ ἄλλῳ οὐδενὶ τρόπῳ πρόδηλον τὸν τοιοῦτον, εἰ µή τις διατεµὼν τὸν ἄνθρωπον, ἔπειτα ἐµβαλόµενος ἐς τὴν κοιλίην ἐκ τοῦ εἴσωθεν τῇ χειρὶ ἐς τὸ ἔξω ἀντωθέοι· καὶ ταῦτα νεκρῷ µὲν οἷόν τε ποιέειν, ζῶντι δ’ οὐ πάνυ. διὰ τί δὲ ταῦτα γράφω;

9.4.27. ὅτι οἴονταί τινες ἰητρευκέναι τοὺς ἀνθρώπους οἷσιν ἔσωθεν ἔπεσον σπόνδυλοι τελέως ὑπερβάντες τὰ ἄρθρα· καίτοι ῥηΐστην εἰς τὸ περιγενέσθαι τῶν διαστροφέων ταύτην ἔνιοι νοµίζουσι καὶ οὐδὲν δέεσθαι ἐµβολῆς,