Планета прывiдаў (на белорусском языке) - Сергей Давидович

Давидович Сергей

Планета прывiдаў (на белорусском языке)

Сяргей Давiдовiч

Планета прывiдаў

Сiгнал з космасу быў запеленгаваны адразу некалькiмi наземнымi навуковымi станцыямi. Але гэта азваўся не той, усiм вядомы, калязямны космас, асвоены i пераасвоены зямлянамi, а далёкая таямнiчая Галактыка, вестак пра якую ў навуковых картатэках амаль не было. Сiгнал ляцеў з зорнай безданi праз мiльярды кiламетраў i сiвiзну часу.

Але адна справа - атрымаць вестку ад далёкiх i невядомых разумных iстотаў, другая - унiкнуць у сутнасць сiгналу, расшыфраваць яго. Вось гэта другая, хутчэй за ўсё невырашальная, справа i астудзiла першапачатковае гарачае лiкаванне i навукоўцаў, i ўрадавых чыноўнiкаў.

Каго, напрыклад, усцешыць пасылка, якую нельга адкрыць? Скрынка - яна i ёсць скрынка, а што ўсярэдзiне?..

Вось такою непадступнаю скрынкай быў непрацяглы сiгнал, запiсаны разумнымi электроннымi прыборамi, якiм, як i людзям, не хапала розуму зазiрнуць у таямнiчую "скрынку".

Заставалася маленькая ўцеха - мы не адны! Ёсць сярод загадкава мiргаючых зорак браты па розуму, якiя шукаюць сустрэчу з намi.

* * *

Н-скi навукова-даследчы iнстытут, акрамя ваеннай праблематыкi, займаўся вывучэннем перыферыi Ўсяленнай - самых далекiх i малавядомых Галактык.

Перайшоўшы "экватар" трэцяга тысячагоддзя, чалавецтва не толькi ўдасканалiла свае ўзаемаадносiны, узняўшы iх да ўзроўню поўнай гармонii, але паралельна дасягнула i вяршынь навукова-тэхнiчнай думкi.

Вось чаму расшыфроўка таямнiчага сiгналу была не толькi вострым патрабаваннем сучаснасцi, але i справай гонару кожнага навукоўца.

Ужо вядомы нам iнстытут кiнуў на вырашэнне гэтай праблемы лепшыя навуковыя сiлы, якiя выкарыстоўвалiся бесперапынна i самаахвярна. Усе разумелi, што раскрыццё касмiчнага кода з'явiцца тым запаветным ключом, якi дазволiць адчынiць многiя дзверы самых неверагодных адкрыццяў.

Дзяржава не шкадавала сродкаў, людзi - сiл i часу. Усё рабiлася ў лiхаманкавай спешцы i абсалютнай тайне.

Iван Сухiн у свае дваццаць дзевяць год працаваў у вышэйзгаданым iнстытуце малодшым навуковым супрацоўнiкам i да "лепшых сiл" пакуль што не адносiўся, таму i не займаўся расшыфроўкай касмiчнага сiгналу.

Калi сказаць больш дакладна, зацiкаўленасць да сiгналу ён меў не меншую, чым тыя карыфеi навукi, каго фiнансавала i падтрымлiвала дзяржава. Больш таго, ён цiшком ад калегаў, у вольны час "браў на зуб" крэпкi арэшак, кiнуты таямнiчай Галактыкай на Зямлю. Гэтая яго зацiкаўленасць перарасла ў абвостраную прынцыповасць i, нарэшце, ператварылася ў апантанасць. Ён не спаў начамi, закладваў запiсаныя гукi сiгналу ў кампутар, дзялiў, драбiў, раскладваў iх на мiльёны мiкронаў, якiмi бясконца вар'iраваў, спрабуючы скласцi лiтары, словы, сказы. Пасля кожнага варыянта, пасля чарговай камбiнацыi кампутар упарта выкiдваў на экран няўмольнае: "Варыянт памылковы".

Ад гэтых двух слоў Iвана блажыла, яны снiлiся яму ў кароткiя перапынкi адпачынку, яны не адпускалi маладога навукоўца, як злы рок. Iван сам нiбы ператварыўся ў перагружаны кампутар, у якiм штосьцi хутка замкне i ён згарыць ад двух ненавiсных слоў.

Калi ж аднойчы, пасля чарговай аперацыi з мiкрагукамi, экран кампутара высвецiў не ненавiсныя два словы, а два радкi тэксту, Iван ледзь не сцёр з электроннай памяцi бясцэннае адкрыццё, бо машынальна пацягнуўся пальцамi да клавiшаў, каб скласцi новы варыянт.

Ён ад нечаканасцi так i застыў з шырока раскрытымi вачыма, якiя ад напругi i хвалявання не маглi "зачапiцца" за тэкст - усё змяшалася i паплыло: i лiтары, i апаратура, i ўвесь свет.

Калi ж Iван апрытомнеў i ўсё стала на свае месцы, вочы лiхаманкава прачыталi:

Я - ПЛАНЕТА АСКАЛ

СУЗОР'Е ЦЯЛЬЦА ЛЕВА

ТРЫСТА МIЛЬЁНАЎ - ПЛАНЕТА АСОТ

ПРАВА ДЗЕВА

Прачытаўшы i перачытаўшы тэкст, Iван нiчога не зразумеў. Калi гукi правiльна ператвораны ў словы, то гэта, магчыма, каардынаты планеты Аскал. Але зразумець, дзе яна, - было гэтак жа цяжка, як i расшыфраваць сiгнал.

Першае, што хацеў зрабiць шчаслiвы i ўзрушаны навуковец, - зараз жа дакласцi акадэмiку Лiстову, кiраўнiку iнстытута. Але Iван адразу ж асекся: як гэта з бухты-барахты лезцi з куцым дакладам да акадэмiка?! Не! Трэба падрабязна, пачынаючы з раскладкi сiгналу на мiкроны, з разнастайных камбiнацый i шматлiкiх варыянтаў пошуку касмiчнага алфавiта падрыхтаваць грунтоўны пiсьмовы даклад. Неабходна аднавiць i прадублiраваць апошнi ўдалы варыянт камбiнацыйнасцi мiкрагукаў, якi дазволiў дакрануцца да нечай невядомай мовы, а ўжо пасля гэтага лезцi ў вочы начальству.

* * *

Вучоны савет навукова-даследчага iнстытута праходзiў надзiва ўраўнаважана i спакойна.

Звычайна вучоныя, многiя з якiх мелi сусветна вядомыя iмёны, горача i iмпэтна адстойвалi сваю пазiцыю нават тады, калi гэта пазiцыя была даўно iмi абароненая i ўсiмi ўхваленая.

Сёння ж вучоных як падмянiлi. Магчыма, таму, што пасяджэнне савета было аб'яўлена звышсакрэтным (хаця сам iнстытут i яго дзейнасць даўно строга засакрэчаны), магчыма, таму, што разглядалася пытанне, ускалыхнуўшае ўвесь свет, а хутчэй за ўсё таму, што вучоныя з сусветнымi iмёнамi быццам анучай па зубах схапiлi, бо адкрыццё зроблена не iмi, кiтамi навукi, а "верхаводкай" нейкiм малодшым навукоўцам, з якiм раней вiталiся нядбайным кiваннем галавы.

Цяпер гэты, па iх ранейшаму меркаванню, жэўжык сядзеў у прэзiдыуме, праваруч ад дырэктара iнстытута - самога акадэмiка Лiстова, якi сваiмi шматлiкiмi i грунтоўнымi навуковымi працамi паставiў на вушы ўвесь вучоны свет.

Праўда, сам "жэўжык" сядзеў сцiпла, апусцiўшы галаву, саромеючыся такой нечаканай увагi з боку масцiтых калег.

Акадэмiк Лiстоў пачаў цiха, нават неяк таямнiча:

- Калегi! Тое, што адбылося ў нашым iнстытуце, цяжка выказаць цi апiсаць звычайнымi словамi. Я ды i вы ўсе, хто бачыў на сваiм вяку шмат неверагоднага, зазiрнуў неаднойчы ў глыбокiя таямнiцы ашаламляльных адкрыццяў, стаiм сёння на мяжы, за якой слова "фантастыка" можа знiкнуць назаўсёды з лексiкону чалавецтва.

Я наўмысна пайшоў на парушэнне i не далажыў адразу кiраўнiцтву дзяржавы, бо сам тэкст патрабуе далейшай расшыфроўкi i ўдакладнення. Без дакладных каардынатаў планеты Аскал наша праца будзе выглядаць палавiнчатай, хаця асноўнае ўсё ж зроблена. Не хацелася б раздзяляць з некiм лаўры адкрыцця.

- А якому сектару будзе даручана ўдакладненне каардынатаў? - пачулася з напружанай залы. Кожны прагнуў на гэтым адрэзку дыстанцыi абагнаць паплечнiка.

Лiстоў гэта зразумеў i ўсмiхнуўся:

- Працы хопiць усiм! Не думайце, што засталося толькi паставiць кропку. Хутчэй - шматкроп'е. Займацца гэтай справай будзеце ўсе пад кiраўнiцтвам майго першага намеснiка. Ён, у дадатак да нашых магчымасцяў, прыцягне лепшых астраномаў i будзе каардзiнiраваць вашы намаганнi.